Wpływ konsumpcji w oknie ograniczonym czasowo na wrażliwość insulinową, ciśnienie tętnicze krwi i stres oksydacyjny
Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań sugerowały, że stosowanie przerywanego postu (ang. Intermittent fasting, IF) przyczynia się do korzystnych zmian w szeregu parametrów metabolicznych w związku z ubytkiem masy ciał a niekoniecznie ze specjalnymi właściwościami IF (1, 2, 3, 4). W niedawno przeprowadzonym badaniu postanowiono sprawdzić czy jedna z odmian IF a mianowicie konsumpcja w oknie ograniczonym czasowo (ang. Time-Restricted Feeding, TRF) ma korzystny wpływ na parametry metaboliczne niezależnie od spożycia energii i ubytku masy ciała (5).
Zdjęcie: fotolia.com
Ciekawe jest, że badacze w swoich hipotezach nie przewidywali, że zastosowanie TRF przyniesie pozytywne efekty w związku ze skróceniem okna konsumpcji i wydłużeniem okna postu. Pozytywnych efektów upatrywali natomiast w związku z umiejscowieniem spożywanych posiłków we wczesnych godzinach w ciągu dnia. W praktyce uczestnicy w grupie interwencyjnej spożywali posiłki jedynie w 6-godzinnym oknie konsumpcji, ze zwróceniem uwagi, żeby kolacja była spożywana przed 15:00, stąd też nazwa early Time-Restricted Feeding, eTRF.
Uczestnicy (mężczyźni mający nadwagę i stan przedcukrzycowy – wiek: 56 ± 9 lat; BMI = 32,2 ± 4,4 kg/m2; stężenie glukozy na czczo: 102 ± 9 mg/dL; stężenie insuliny na czczo: 25,1 ± 14,5 mU/L) zostali przydzieleni do jednej z dwóch grup:
– eTRF (spożywająca 3 posiłki w 6-godzinnym oknie; śniadanie w godzinach 6:30 – 8:30, kolacja przed 15:00)
– kontrolna (spożywająca 3 posiłki w 12-godzinnym oknie konsumpcji od 8:00 do 20:00)
Badanie zostało przeprowadzone w układzie naprzemiennym (cross-over).
Wszystkie posiłki dla uczestników były przygotowane w laboratoryjnej kuchni, co stanowi dużą zaletę omawianego badania. Kaloryczność diety została ustalona indywidualnie dla każdego z uczestników, tak by uczestnicy spożywali ilości energii zgodne zapotrzebowaniem. Proporcje makroskładników w obu grupach były typowe dla diety zachodniej (15%, 50% i 35%, odpowiednio dla białek, węglowodanów i tłuszczów). W menu pojawiło się sporo produktów o wysokim stopniu przetworzenia, co warto mieć na uwadze przy interpretacji wyników. Pięciodniowe menu.
Do badania przystąpiło jedynie 12 mężczyzn a ostatecznie ukończyło badanie 8 mężczyzn, co można uznać za wadę. Warte podkreślenia jest, że chęć wzięcia udziału w badaniu wstępnie wyraziły 934 osoby. Większość z tych osób została wykluczona jeszcze przed rozpoczęciem badania w związku z brakiem możliwości spożywania posiłków pod nadzorem, co stanowiło warunek uczestnictwa.
Co wykazano:
Po 5 tygodniach w przypadku uczestników stosujących eTRF odnotowano istotne zmniejszenie stężenia insuliny na czczo oraz podczas testu obciążenia glukozą (OGTT) w 60 i 90 minucie. W przypadku uczestników stosujących eTRF odnotowano również poprawę zdolności sekrecyjnych komórek beta i poprawę wrażliwości insulinowej. Dodatkowo stwierdzono u nich zmniejszenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi odpowiednio o 11 ± 4 mm Hg i 10 ± 4 mm Hg oraz zmniejszenie stężenia jednego z markerów stresu oksydacyjnego – 8-izoprostanu.
Przestrzeganie eTRF przyczyniło się do istotnego zwiększenia stężenia triglicerydów i cholesterolu całkowitego, odpowiednio o 57 ± 13 mg/dL i 13 ± 5 mg/dL. W przypadku uczestników stosujących eTRF odnotowano również zmniejszenie apetytu w godzinach wieczornych.
Wnioski:
Przestrzeganie eTRF przyczyniło się do poprawy szeregu parametrów metabolicznych. Wprawdzie w grupie eTRF wystąpił ubytek masy ciała, ale był on zbliżony do uzyskanego w grupie kontrolnej (−1,4 ± 1,3 kg vs. −1,0 ± 1,1 kg), co sugeruje, że przestrzeganie eTRF przynosi pozytywne efekty niezależnie od podaży energii i ubytku masy ciała.
Badacze zwrócili uwagę, że wpływ na uzyskane wyniki mógł mieć fakt, że w przypadku uczestników stosujących eTRF pomiary zostały wykonane po 18 godzinach postu. Z kolei w grupie kontrolnej tradycyjnie po 12 godzinach. Ten aspekt wymaga skorygowania w przyszłych badaniach, gdyż według badaczy mógł on mieć związek z odnotowanym zwiększeniem stężenia triglicerydów i cholesterolu całkowitego w grupie eTRF.
Zaskakujące jest, że w grupie eTRF odnotowano tak znaczące zmniejszenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi zaledwie po 5 tygodniach. Autorzy badania zwrócili uwagę, że uzyskanie podobnych efektów jest możliwe dzięki zastosowaniu leków na nadciśnienie, takich jak inhibitory konwertazy angiotensyny (ang. angiotensin-converting-enzyme inhibitors, ACEI).
Za ciekawe uznałbym, że według raportów uczestników przystosowanie się do harmonogramu eTRF zajęło im średnio 12 ± 10 dni (zakres: 2–35 dni). Dodatkowo uczestnicy raportowali, że większe wyzwanie stanowiło dla nich spożywanie wszystkich posiłków w krótkim 6-godzinnym oknie niż 18-godzinny post. Zdaniem uczestników spożywanie posiłków w oknie trwającym 7,8 ± 1,8 h (zakres: 4–10 h) stanowi rozsądną opcję dla większości ludzi. Na koniec badania na podstawie subiektywnych doświadczeń 7 z 8 uczestników było gotowych spożywać kolację wcześniej.
Osobiście chętnie zobaczyłbym wyniki badania porównującego wpływ umiejscowienia okna konsumpcji we wczesnych i późnych godzinach w ciągu dnia, co pozwoliłoby rozstrzygnąć, czy korzystne efekty odnotowane w przedstawionym badaniu miały związek ze skróceniem okna konsumpcji i wydłużeniem okna postu, czy może jednak wynikały z umiejscowienia posiłków we wczesnych godzinach w ciągu dnia. Chętnie również zobaczyłbym wyniki badania o podobnej metodologii z udziałem kobiet.
Na koniec podkreślę, że w badaniu wzięli udział mężczyźni mający nadwagę i stan przedcukrzycowy, utrzymujący niską aktywność fizyczną. Dlatego wniosków płynących z tego badania nie należy bezpośrednio przekładać na osoby szczupłe i/lub utrzymujące wysoką aktywność fizyczną.
Jeśli interesuje Cię współpraca indywidualna, wybierz odpowiednią dla siebie zakładkę: Współpraca – Osoby ćwiczące rekreacyjnie lub Współpraca – Sportowcy.
Źródła:
1) Halberg i wsp. 2005. Effect of intermittent fasting and refeeding on insulin action in healthy men. J. Appl. Physiol. 99: 2128–2136.
2) Soeters i wsp. 2009. Intermittent fasting does not affect whole-body glucose, lipid, or protein metabolism. Am. J. Clin. Nutr. 90: 1244–1251.
3) Harvie i wsp. 2011. The effects of intermittent or continuous energy restriction on weight loss and metabolic disease risk markers: a randomized trial in young overweight women. Int. J. Obes. 35: 714–727.
4) Trepanowski i wsp. 2017. Effect of alternate-day fasting on weight loss, weight maintenance, and cardioprotection among metabolically healthy obese adults: a randomized clinical trial. JAMA Intern. Med. 177: 930–938.
5) Sutton i wsp. (2018). Early Time-Restricted Feeding Improves Insulin Sensitivity, Blood Pressure, and Oxidative Stress Even without Weight Loss in Men with Prediabetes. Cell Metab. 27:1212-1221.