Korzyści wynikające ze stosowania diety DASH u kobiet z PCOS
Zespół policystycznych jajników (polycystic ovary syndrome, PCOS) jest metaboliczno-endokrynnym schorzeniem dotykającym kobiety w wieku reprodukcyjnym. Towarzyszy mu często niepłodność, oporność insulinowa i zespół metaboliczny a niekiedy również cukrzyca typu 2. Obecnie rozważa się możliwość zastosowania różnych diet w leczeniu PCOS. W tym wpisie przedstawię wyniki dwóch badań, w których oceniono wpływ diety DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) na parametry metaboliczne i hormonalne u kobiet z PCOS (1, 2).
Dieta DASH została wstępnie opracowana pod kątem leczenia nadciśnienia tętniczego. W licznych badaniach wykazano, że dodatkowo może mieć korzystny wpływ na wrażliwość insulinową, profil lipidowy oraz markery stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego. Jest ona bogata w owoce, warzywa, orzechy, pełnoziarniste produkty zbożowe i produkty mleczne z obniżoną zawartością tłuszczu oraz uboga w „oczyszczone” produkty zbożowe, nasycone kwasy tłuszczowe i cukry dodane.
Zdjęcie: fotolia.com
Badanie 1
W pierwszym badaniu kobiety z PCOS (BMI > 25 kg/m2; wiek 18-40 lat) zostały losowo przydzielone do jednej z dwóch grup:
– Przestrzegająca diety DASH
– Przestrzegająca diety kontrolnej (opracowanej na podstawie tradycyjnych zwyczajów żywieniowych mieszkańców Iranu)
W obu dietach wprowadzono deficyt energetyczny (- 350-700 kcal, w zależności od wartości BMI) i przyjęto następujące proporcje makroskładników: 52-55%, 16-18% i 30% – odpowiednio dla węglowodanów, białek i tłuszczów. Dodatkowo uczestniczki zostały poproszone o niewprowadzanie zmian w swojej zwyczajowej aktywności fizycznej podczas trwania badania.
Na podstawie analizy dzienniczków dietetycznych nie odnotowano różnic między grupami w spożyciu energii i makroskładników. Dieta DASH, w porównaniu do diety kontrolnej zawierała większe ilości owoców (6 vs. 4 porcje/dzień), warzyw (5 vs. 4 porcje/dzień) i orzechów (2 vs. 1 porcja/dzień), wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, błonnika pokarmowego, potasu (5058 vs. 3250 mg/dzień), magnezu (423 vs. 237 mg/dzień) i wapnia (1756 vs. 1048 mg/dzień) oraz mniejsze ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i sodu.
Co wykazano? Po 12 tygodniach dieta DASH okazała się mieć korzystniejszy wpływ na szereg mierzonych parametrów: masa ciała (-4,3 vs. -3,2 kg), BMI, stężenie hormonu antymüllerowskiego (marker dysfunkcji jajników), markery wrażliwości insulinowej, współczynnik wolnych androgenów oraz stężenia globuliny wiążącej hormony płciowe, tlenku azotu i malonylodialdehydu (marker stresu oksydacyjnego). Jeśli chodzi o markery metabolizmu insuliny to warto podkreślić, że przestrzeganie diety DASH doprowadziło do istotnego obniżenia stężenia insuliny na czczo (z 81 do 56 pmol/L), podczas gdy dieta kontrolna nie miała w tym zakresie istotnego wpływu (obniżenie z 74 do 73 pmol/L).
Badanie 2
W drugim badaniu kobiety z PCOS (BMI = 20-40 kg/m2; wiek 20-40 lat) podobnie zostały losowo przydzielone do jednej z dwóch grup:
– Przestrzegająca diety DASH
– Przestrzegająca diety kontrolnej (opartej na konwencjonalnych założeniach)
W obu dietach wprowadzono deficyt energetyczny (- 350-500 kcal, w zależności od wartości BMI) i przyjęto następujące proporcje makroskładników: 50-55%, 15-20% i 25-30% – odpowiednio dla węglowodanów, białek i tłuszczów.
Dodatkowo uczestniczki zostały poproszone o niewprowadzanie zmian w swojej zwyczajowej aktywności fizycznej podczas trwania badania.
Na podstawie analizy dzienniczków dietetycznych nie odnotowano różnic między grupami w spożyciu energii, węglowodanów, białek, sodu, nasyconych kwasów tłuszczowych, jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i sacharozy. Dieta DASH, w porównaniu do diety kontrolnej zawierała większe ilości potasu (3276 vs. 2278 mg), magnezu (248 vs. 194 mg), wapnia (1165 vs. 852 mg), błonnika pokarmowego (18 vs. 13 g), rozpuszczalnego błonnika pokarmowego (7 vs. 5 g) i witaminy C (230 vs. 126 mg) oraz mniejsze ilości tłuszczu (51 vs. 57 g).
Co wykazano? Po 3 miesiącach dieta DASH, w porównaniu do diety kontrolnej okazała się mieć korzystniejszy wpływ na szereg mierzonych parametrów: masa ciała (-5,78 vs. -4,34 kg), BMI, tłuszczowa masa ciała (-3,23 vs. -2,13 kg; pomiar z użyciem metody BIA), stężenia androstendionu i globuliny wiążącej hormony płciowe oraz pojemność antyoksydacyjną (pomiar z użyciem metody DPPH).
Podsumowanie
Na podstawie przedstawionych wyników badań można wyciągnąć następujące wnioski:
– Dieta DASH może wywierać korzystny wpływ na parametry metaboliczne i hormonalne u kobiet z PCOS m.in. ze względu na wysoki udział związków polifenolowych i błonnika pokarmowego z warzyw, owoców i orzechów oraz ze względu na pokaźne ilości składników mineralnych, takich jak potas, magnez i wapń.
– Możliwa jest znaczna poprawa parametrów metabolicznych (włączając markery wrażliwości insulinowej) i hormonalnych u kobiet z PCOS przy wysokim spożyciu węglowodanów (spożycie węglowodanów w jednym z przedstawionych badań w grupie przestrzegającej diety DASH wynosiło 249 g/dzień; z czego znaczny udział stanowiły węglowodany z owoców – 6 porcji owoców/dzień). Taki efekt jest możliwy pod warunkiem, że dieta jest oparta na produktach o niskim stopniu przetworzenia i zawiera pokaźne ilości wyszczególnionych powyżej składników pokarmowych.
Jeśli interesuje Cię współpraca indywidualna, wybierz odpowiednią dla siebie zakładkę: Współpraca – Osoby ćwiczące rekreacyjnie lub Współpraca – Sportowcy.
Źródła:
1) Foroozanfard i wsp. 2017. The effects of DASH diet on weight loss, anti-Müllerian hormone and metabolic profiles in women with polycystic ovary syndrome: a randomized clinical trial. Clin Endocrinol (Oxf). Clin Endocrinol (Oxf). 87:51-58.
2) Azadi-Yazdi i wsp. 2017. Effects of Dietary Approach to Stop Hypertension diet on androgens, antioxidant status and body composition in overweight and obese women with polycystic ovary syndrome: a randomised controlled trial. J Hum Nutr Diet. 30:275-283.
udostępnij: